Kto może być chrzestnym?

Kościół chrzcił niemowlęta i dzieci od momentu swojego powstania. Pierwsze wzmianki o tym sakramencie pojawiają się już w Dziejach Apostolskich. Czytamy tam, że "całe domy" przyjmowały chrzest, a wiec nie tylko dorośli, ale też dzieci i inni mieszkańcy domostwa. Podobnie wyglądało to także podczas chrztu Mieszka I - wtedy wraz z władcą do sakramentu przystąpili wszyscy mieszkańcy dworu. Początkowo chrztu udzielano tylko w określone dni roku, np. w Wigilię Zmartwychwstania Pańskiego i Zesłania Ducha Świętego, w czasie Bożego Narodzenia, objawienia Pańskiego i św. Jan Chrzciciela. Od VII wieku ta praktyka zaczęła się zmieniać, zaczęto zalecać chrzest jak najszybciej po narodzinach dziecka. Od XI wieku nakazano udzielanie chrztu w kościołach parafialnych, zakazywano natomiast udzielania sakramentu w domach prywatnych. 

Kto może zostać rodzicem chrzestnym 

Kodeks Prawa Kanonicznego stwierdza, że każdy przyjmujący chrzest powinien mieć chrzestnego. Według instytucji Kościoła ma on chrzczonemu dorosłemu towarzyszyć w chrześcijańskim wtajemniczeniu, natomiast w przypadku dziecka przyjmującego sakrament rola chrzestnego skupiona jest na pomocy rodzicom w wychowaniu ochrzczonego i wprowadzaniu go w życie chrześcijańskie. Można wybrać jednego tylko chrzestnego lub chrzestną albo dwoje chrzestnych. Do obowiązku rodzica chrzestnego może być dopuszczony tylko osoba, która:

• jest wyznaczona przez przyjmującego chrzest lub przez jego rodziców albo przez tego, kto ich zastępuje. W przypadku gdy nie ma osób pełniących obowiązki opiekuna, wtedy chrzestnego może wyznaczyć proboszcz lub osoba uznawana za szafarz chrztu;
• ukończyła 16 lat, chyba że biskup diecezjalny określił inną granicę wieku, oraz gdy proboszcz lub szafarz chrztu uznają, że okoliczności zalecają dopuszczenie wyjątku;
• jest katolikiem bierzmowanym, który przyjął sakrament Najświętszej Eucharystii oraz prowadzi życie zgodne z wiarą, odpowiadające funkcji, jaką ma pełnić;
• jest wolny od jakiejkolwiek kary kanonicznej, zgodnie z prawem wymierzonym lub deklarowanym;
• nie jest ojcem lub matką osoby przyjmującej chrzest.

Ochrzczony należący do niekatolickiej wspólnoty kościelnej może zostać dopuszczony do tej funkcji tylko jako świadek chrztu i wyłącznie z chrzestnym katolikiem. 

Nowe wymagania dla rodziców chrzestnych

Każdy, kto chce zostać rodzicem chrzestnym, musi dostarczyć do parafii, gdzie będzie odbywać się chrzest zaświadczenie o tym, że jest osobą wierzącą. W niektórych diecezjach już zaczęło obowiązywać prawo wprowadzone na podstawie papieskiej adhortacji „Amoris laetitia” z 2016 r. Według niego osoby, które chcą zostać rodzicami chrzestnymi, muszą w swojej parafii podpisać oświadczenie, które dotyczy ich życia sakramentalnego i praktyk religijnych. Dokument ten ma pomóc w rozeznaniu, czy kandydat na chrzestnego powinien podejmować taką funkcję i czy spełnia warunki określone przez prawo kanoniczne. Rodzic chrzestny w takim oświadczeniu stwierdza, że jest świadom odpowiedzialności przyjęcia zadania chrzestnego. Potwierdza w nim także, że ma ukończone 16 lat, został ochrzczony, przyjął pierwszą komunię świętą i sakrament bierzmowania, wypełnia praktyki religijne, uczestniczy we mszy świętej, może przystąpić do sakramentu pokuty i komunii, prowadzi życie chrześcijańskie odpowiadające prawu kanonicznemu, nie podlega karze kanonicznej, uczęszcza lub uczęszczał na katechezę oraz uczyni wszystko, aby należycie wypełnić przyjmowany obowiązek bycia chrzestnym. 

Rodzice chrzestni — formalności i zadania

Najtrudniejszym zadaniem rodziców jest znalezienie rodziców chrzestnych, którzy będą odpowiadać wymogom kościoła katolickiego, a także będą odpowiedzialnie wypełniać obowiązki chrzestnych. W trakcie formalności dokonywanych w kancelarii parafialnej rodzice dziecka składają akt ślubu kościelnego, akt urodzenia chrzczonego oraz podają dane chrzestnych (imię i nazwisko, adres, wyznanie, data urodzenia). Później należy dostarczyć inne potrzebne dokumenty. Rodzice chrzestni przynoszą zaświadczenia z parafii zamieszkania oraz kartki potwierdzające odbycie spowiedzi. Dodatkowo czasami chrzestny i chrzestna muszą uczestniczyć w krótkim szkoleniu, podczas którego omawiany jest przebieg ceremonii chrztu.

Prezent od rodziców chrzestnych

Podczas uroczystości chrztu świętego rodzice chrzestni oraz zaproszeni goście ofiarują chrzczonemu dziecku prezenty. Najczęściej to gotówka, która może być podarowana w eleganckiej lub personalizowanej kartce na chrzest. Z okazji chrztu można podarować także prezent związany z wiarą chrześcijańską, może to być np. biblia dla dzieci lub różaniec. Ojciec chrzestny może swojemu chrześniakowi sprezentować pamiątkowy złoty krzyżyk z łańcuszkiem z imieniem dziecka i datą chrztu. Natomiast matka chrzestna może chrzczonemu maluszkowi podarować przepiękną karuzelę, pozytywkę z ramką. 

Warto pamiętać, że udzielaniu sakramentu chrztu św. towarzyszą formalności i obowiązki. Niektóre z nich muszą wypełnić rodzice, innym natomiast muszą sprostać rodzice chrzestni. Pełnienie funkcji rodziców chrzestnych to duża odpowiedzialność. Warto się do tego przygotować.