Jak wygląda i ile trwa bierzmowanie? Przebieg bierzmowania krok po kroku

2023-04-18

Bierzmowanie nazywane sakramentem dojrzałości chrześcijańskiej to jedno z najważniejszych wydarzeń w życiu młodego katolika. Wg kościoła katolickiego przystępując do tego sakramentu, otrzymuje się znamię daru Ducha Świętego, a tym samym umacnia wiarę. Zobacz, jaki jest przebieg bierzmowania i jak się do niego przygotować?

Co to jest bierzmowanie?

Bierzmowanie jest sakramentem udzielanym w kościele katolickim, prawosławnym i anglikańskim. O sakramencie tym przeczytać można w Starym testamencie oraz Dziejach Apostolskich. Wzmianki o nim pojawiają się m.in. w Księdze Izajasza, Księdze Joela i Księdze Ezechiela. Zapowiedź bierzmowania znajduje się również w Nowym Testamencie – w opisie ostatniej wieczerzy.

Ze źródeł biblijnych dowiadujemy się, że bierzmowanie przekazuje Ducha św. wiernym. Teolodzy wskazują, że podczas sakramentu otrzymuje się siedem darów Ducha Świętego, czyli mądrości, rozumu, rady, męstwa, umiejętności, pobożności, bojaźni bożej. Spływają one na osobę bierzmowaną, kiedy biskup udzieli namaszczenia krzyżmem.

Oprócz wymiaru duchowego bierzmowanie ma też wymiar praktyczny. Bez niego nie można:

wstąpić do seminarium duchownego ani przyjąć święceń;
wstąpić do nowicjatu, czyli rozpocząć życia zakonnego;
zostać rodzicem chrzestnym;
być świadkiem innego bierzmowanego.

Bierzmowanie wymagane jest również do zawarcia sakramentu małżeństwa.

Kto może przyjąć sakrament bierzmowania?

Sakrament bierzmowania w kościele katolickim występuje od wieków. W dzisiejszej wersji udziela się go jednak od 1975 roku. Obecnie bierzmuje się nastolatków po wcześniejszym przygotowaniu katechetycznym. Zwykle sakrament otrzymuje się między 14 a 18 rokiem życia, chociaż możliwe jest też późniejsze bierzmowanie. Warunkiem jego przyjęcia jest bycie ochrzczonym, w ostatnich latach konieczne jest też przedstawienie zaświadczenia o uczestnictwie w katechezie szkolnej, cotygodniowych katechezach przygotowawczych oraz pozytywnym wyniku egzaminu z zakresu wiary religijnej.

Msza bierzmowania – jak przebiega i na czym polega?

Msza bierzmowania zawsze prowadzona jest przez biskupa. To kiedy jest bierzmowanie, zależne jest od parafii, jednak najczęściej odbywa się pod koniec roku szkolnego, czyli w miesiącach maj - czerwiec. Msza przypomina tą zwykłą – co niedzielną. Oznacza to, że obejmuje ona błogosławieństwo wiernych, odmówienie aktu pokuty oraz modlitwy dnia. Kapłan odczytuje też liturgię słowa, czyli fragment z Pisma Świętego oraz psalm responsorycjny. Odprawiający mszę wygłasza także homilię, po której odnawiane są przyrzeczenia chrzcielne, udzielany jest sakrament, a wierni przyjmują komunię świętą. Po zakończeniu liturgii rozpoczynane są obrzędy zakończenia, zakończone błogosławieństwem.

Uroczystości kościelne trwają od półtorej do dwóch godzin i są jednym z najdłuższych nabożeństw kościelnych.

Jak wygląda bierzmowanie krok po kroku?

Przebieg bierzmowania rozpoczyna się tuż po odczytaniu ewangelii. Wtedy to kapłan przedstawia kandydatów biskupowi. Krok ten wygląda następująco:

Kapłan: Czcigodny Ojcze, Kościół święty prosi przeze mnie o udzielenie sakramentu bierzmowania zgromadzonej tu młodzieży.
Biskup: Czy młodzież ta wie, jak wielki dar otrzymuje w tym sakramencie i czy przygotowała się należycie do jego przyjęcia?
Kapłan: Jestem przekonany, że wszyscy przygotowali się do bierzmowania, uczestniczyli bowiem przez szereg dni w słuchaniu słowa Bożego i wspólnej modlitwie oraz przystąpili do sakramentu pokuty.
Biskup: Droga Młodzieży, powiedzcie przed zgromadzonym tu Kościołem, jakich łask oczekujecie od Boga w tym sakramencie?
Kandydaci: Pragniemy, aby Duch Święty, którego otrzymamy, umocnił nas do mężnego wyznawania wiary i do postępowania według jej zasad.
Wszyscy zgromadzeni: Amen.

Po przedstawieniu kandydatów biskup wygłasza homilię. Jest ona powiązana ze znaczeniem sakramentu. Po niej następuje odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych, które wygląda następująco:

Biskup: Pytam każdego z was: czy wyrzekasz się szatana, wszystkich jego spraw i zwodniczych obietnic?
Kandydaci: Wyrzekam się.
Biskup: Czy wierzysz w Boga Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi?
Kandydaci: Wierzę.
Biskup: Czy wierzysz w Jezusa Chrystusa, Syna Jego jedynego, Pana naszego, narodzonego z Maryi Dziewicy, umęczonego i pogrzebanego, który powstał z martwych i zasiada po prawicy Ojca?
Kandydaci: Wierzę.
Biskup: Czy wierzysz w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, którego masz dzisiaj otrzymać w sakramencie bierzmowania, tak jak Apostołowie otrzymali Go w dzień Pięćdziesiątnicy?
Kandydaci: Wierzę.
Biskup: Czy wierzysz w święty Kościół powszechny, obcowanie Świętych, odpuszczenie grzechów, zmartwychwstanie ciała i życie wieczne?
Kandydaci: Wierzę.
Biskup: Taka jest nasza wiara. Taka jest wiara Kościoła, której wyznawanie jest naszą chlubą w Chrystusie Jezusie, Panu naszym.
Wszyscy zgromadzeni: Amen.

Po dopełnieniu ceremonii biskup zwraca się do wiernych słowami: Najmilsi, prośmy Boga Ojca wszechmogącego, aby łaskawie zesłał Ducha Świętego na te przybrane dzieci swoje, odrodzone już na chrzcie do życia wiecznego. Niech Duch Święty umocni je swoimi darami i przez swoje namaszczenie upodobni do Chrystusa, Syna Bożego.

Następnie następuje czas na krótką, indywidualną modlitwę w ciszy. Po jej zakończeniu biskup wyciąga ręce nad kandydatami, co jest znakiem daru Ducha Świętego i wygłasza: Boże wszechmogący, Ojcze naszego Pana, Jezusa Chrystusa, który odrodziłeś te sługi swoje przez wodę i Ducha Świętego i uwolniłeś ich od grzechu, ześlij na nich Ducha Świętego Pocieszyciela, daj im ducha mądrości i rozumu, ducha rady i męstwa, ducha umiejętności i pobożności, napełnij ich duchem bojaźni Twojej. Przez Chrystusa, Pana naszego. Na co wszyscy zgromadzeni odpowiadają Amen.

Po tych słowach następuje kluczowy element bierzmowania, którym jest namaszczenie krzyżmem (biskup kreśli znak krzyża na czole kandydata) oraz nałożenie na rękę szafarza. W czasie tego etapu mszy świadek bierzmowania stoi za kandydatem i trzyma prawą rękę na jego prawym ramieniu. Bierzmowany przed tymi czynnościami podaje wybrane imię patrona.

Biskup: „X., Przyjmij znamię daru Ducha Świętego”
Bierzmowany odpowiada: Amen.
Biskup: Pokój z tobą.
Bierzmowany: I z duchem twoim.

Czy wręcza się prezent na bierzmowanie?

Bierzmowanie w polskiej tradycji nie jest tak celebrowane jak chrzest czy I Komunia Święta. Przyjęte jest jednak, że rodzice, dziadkowie i świadek wręczają symboliczne prezenty na bierzmowanie. Zazwyczaj jest to pamiątkowe obrazki lub album. Coraz częściej jednak pamiątka na bierzmowanie zastępuje bardziej okazałe upominki: zegarki, pióra lub biżuterię.